Μεσαιωνική Τριπολιτσά

Το "σούγελο" στη "Μάνα του νερού", όπως σώζεται σήμερα

Τέλος πρόσφατα (2001) αποκαλύφθηκαν κατάλοιπα τούρκικου λουτρού (χαμάμ) στην οδό Βάρβογλη 6, ανατολικά της πλατείας Κολοκοτρώνη. Δυστυχώς το μνημείο αυτό, παρά τις εκκλήσεις πολιτών σε Δήμο, αρχαιολογική υπηρεσία και εισαγγελία πρωτοδικών, υπέστη μεγάλες φθορές.

Άμεση σχέση με την Τριπολιτσά έχουν τα υδραγωγεία της. Το πρώτο και παλαιότερο από την "Μάνα του νερού" 3 χιλιόμετρα δυτικά της Τρίπολης και το νεώτερο στην ίδια κατεύθυνση από τους "Κήπους Βαλτετσίου" 15 χιλιόμετρα, υδροδοτούσαν την Τριπολιτσά και λειτουργούσαν ακόμα και νερόμυλοι. Κατάλοιπα ενός νερόμυλου βρίσκονται δυτικά της πόλης λίγο ψηλότερα από την Κάρτζοβα. Τα υδραγωγεία και προπάντων τα υδατογέφυρα που σώζονται στην περιοχή "Μάνας του νερού" είναι ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ομορφιάς και σημασίας, δυστυχώς όμως καταρρέουν παρά το γεγονός ότι έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία.

Στου Θάνα, χωριό κοντά στην Τρίπολη, σώζονται ένα τζαμί που έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, ερείπια του πύργου των Αρναούτογλου (μεγάλη οικογένεια Τούρκων της Τριπολιτσάς) και "γκουλέδες" πιθανότατα αποθήκες. Σημειωτέον ότι του Θάνα ήταν πρωτεύουσα της περιοχής κατά την διάρκεια της Α΄ Τουρκοκρατίας (1460-1685).

Τα "ξωκλήσια" της Κάρτζοβας και του Αγίου Βλασσίου είναι μεταβυζαντινά μνημεία. Βέβαια δεν βρίσκονται στην αρχική τους μορφή αφού εν τω μεταξύ έχουν γίνει πολλές ανακατασκευές και προσθήκες.

Τέλος το σημαντικότερο μνημείο της μεσαιωνικής Τριπολιτσάς, ιδιαίτερης εθνικής και ιστορικής σημασίας, είναι τα Ταμπούρια στα Τρίκορφα. Κατασκευάσθηκαν μετά τη μάχη των Δολιανών (18 Μαΐου 1821) με έμπνευση και επίβλεψη του Θ. Κολοκοτρώνη, όπως ο ίδιος αναφέρει στα απομνημονεύματα του. Στο χώρο αυτό εγκαταστάθηκε η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του αγώνα της ανεξαρτησίας μέχρι την άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821). Στο χώρο έγιναν πολύνεκρες μάχες στα 1770 (Ορλωφικά), το 1821 κατά την διάρκεια της πολιορκίας της Τριπολιτσάς και το 1825 με τον Ιμπραήμ πασά. Σώζονται οι οχυρώσεις σε πολλά σημεία στα Τρίκορφα, δεξιά του δρόμου Τρίπολης - Συλίμνας αλλά και αριστερά του ίδιου δρόμου στο "Καστρί" στο βουνό πάνω από τον Άγιο-Βλάση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ν. A. Βέη, Η Τρίπολις προ του 17ου αιώνος, Aθήναι 1907.
2. Τ. A. Γριτσόπουλου, Ιστορία της Τριπολιτσάς, Aθήναι 1972.
3. Β. Κρεμμυδά, Το Εμπόριο της Πελοποννήσου στο 18ο αιώνα (1715-1792), Αθήνα 1972
4. Λ. Πετρονώτη, Η Οθωμανική Τριπολιτσά (μνημεία αρχιτεκτονικής), Αθήνα 1990.
5. Φρ. Πουκεβίλ, Ταξίδι στην Ελλάδα, Πελοπόννησος, Αθήνα 1997.
6. Παν. Τσακόπουλου, Τρίπολη: Πολεοδομική, μορφολογική μελέτη της μετάβασης από την
οθωμανική στην νεοελληνική πόλη.
7. Μ. Pylia, Les notables morcotes, fin du XVIIIe delut du XIXe sieècle: fonctions et comportements t. I-II, Παρίσι 2001.